Dokładnie dziś mija setna rocznica tragicznej śmierci
barona Stanisława Grave – jednego z inicjatorów powstania kaliskiego Oddziału Polskiego
Towarzystwa Krajoznawczego i pierwszego jego Prezesa. Urodzony 4 maja j1868
r. jako syn Aleksandra, ziemianina, działacza społecznego w Wielkim Księstwie
Poznańskim i Franciszki ze Ślaskich. Był właścicielem dóbr Biskupice nad rzeką
Wartą w Sieradzkiem. W 1904 -1905r., w miejsce starego, drewnianego dworu
wybudował w Biskupicach, według projektu Władysława Kozłowskiego i Apoloniusza
Nieniewskiego, stojący do dziś pałacyk. Dwupiętrowa
budowla posiadała „cytaty
architektoniczne” z gotyku i renesansu, zdobiły ją figura Kazimierza Wielkiego
oraz rzeźba stylizowanego orła. Fasada w czerwonej kolorystyce kiedyś ponoć
ozdobiona była malowidłem Jagiełły i Jadwigi. Wokół rozciągał się park o pow.
1,6 ha, do którego prowadziła ozdobna brama wjazdowa. W pałacyku mieszkał
z matką Franciszką a później żoną Stanisławą z
Wężyków. Bywając z wizytą u poznał tam m.in. Władysława Reymonta i
Zygmunta Glogera, w efekcie czego zainteresował się etnografią. Gromadził
zbiory etnograficzne, głównie regionu sieradzkiego, którego był jednym z
pierwszych badaczy. Zbierał powszechne jeszcze
w owym czasie przepiękne stroje, wykonane z lnu i wełny
na domowych warsztatach, a także ceramikę, wycinanki, pająki, próby
płótna, kilimy, kapelusze słomkowe i różne rekwizyty obrzędowe. W
grudniu 1911 przekazał je do powstającego w Kaliszu muzeum. Prowadzi bogatą działalność odczytową. Był autorem pracy:
Stroje i zdobnictwo ludowe w Sieradzkiem i współautorem, wspólnie z
Leonardem de Vermond Jacques, kilkusetstronicowego Przewodnika po guberni
kaliskiej (Kalisz 1912). Znalazły się w nim, obok mnóstwa informacji, również dane o wojskach kwaterujące w granicach guberni. oraz, drukowana w Wiedniu,
szczegółowa mapa. Zbieranie materiałów do niej miało okazać się
jedną z przyczyn tragedii. W sobotę 23 listopada 1912 r. przygnębiony depresją baron
zastrzelił się na tarasie swego pałacyku. Tuż przed śmiercią ktoś mu ponoć powiedział o
mającym nastąpić aresztowaniu pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Austrii, co
miało jakoby mieć miejsce podczas tworzenia, wydanego zresztą zaledwie kilka
miesięcy wcześniej, Przewodnika… Został
pochowany na cmentarzu w leżącej również nieco przed Sieradzem, Charłupi Małej.
Nad otwartym grobem zegnał go Reymont. Wspomnienie o
nim napisała też Dąbrowska.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz